Hulp en ondersteuning op school

Wat voor hulp kan ik van een school verwachten?
Kinderen kunnen heel verschillende hulp nodig hebben. Zoals hulp bij het plannen en organiseren van schoolwerk of extra oefening van de stof of uitleg in kleine groepjes bij lezen of rekenen. Sommige hulp is meer fysiek zoals bij de gymles of een aangepaste stoel. Hulp wordt verdeeld in basisondersteuning en extra ondersteuning. Lees hieronder meer bij de vragen: ‘Wat is basisondersteuning?’ en ‘Wat is extra ondersteuning?’.

Hoe weet de school welke hulp mijn kind nodig heeft?
De school onderzoekt wat jouw kind nodig heeft aan extra hulp. Dat doet de school in overleg met jou als ouder. Er zijn vaak speciale namen voor zulke gesprekken. Zoals multidisciplinair overleg (MDO) of School OndersteuningsTeam (SOT). In het Westland heet zo’n overleg dus SOT of HIA (Handelingsgericht Integraal Arrangeren). De school maakt na dit onderzoek en de gesprekken een ontwikkelingsperspectief (OPP) of Groeidocument (GD) voor jouw kind. Meer uitleg vind je bij ‘Wat is een ontwikkelingsperspectief (OPP) of Groeidocument (GD)?’, bij Passend Onderwijs en Samenwerkingsverband.

Als je kind al op school zit, gebruikt de school informatie van de leerkracht over hoe het gaat in de klas. Maar de school kan ook vragen om informatie van zorgverleners van jouw kind. Of informatie van een vorige school of de kinderopvang. De school vraagt altijd eerst toestemming aan jou. De school mag niet zonder die toestemming overleggen met anderen buiten de school over jouw kind. De school moet ook toestemming vragen om een verslag van een onderzoek te mogen lezen. Hierover lees je meer onder het onderwerp ‘Informatie delen met school’.

Soms blijkt dat een school voor speciaal onderwijs (so) of speciaal basisonderwijs (sbo) het beste zou zijn voor jouw kind. Hiervoor is een toelaatbaarheidsverklaring nodig (TLV). Meer informatie kun je lezen bij ‘Speciaal (Basis) Onderwijs’.

Is een diagnose nodig voor (extra) hulp?
Het is niet nodig om een diagnose zoals ADHD of autisme te hebben, voordat de school extra hulp kan geven. Maar een diagnose kan de school soms wel helpen om te weten welke hulp je kind nodig heeft. Denk er goed over na of je je kind wil laten onderzoeken en door wie. Een diagnose zoals dyslexie is soms wel nodig om specifieke hulpmiddelen te mogen gebruiken en bijvoorbeeld extra tijd te krijgen bij toetsen.

Wat is een schoolondersteuningsprofiel (SOP)?
Het schoolondersteuningsprofiel (SOP) is een document waarin staat welke ondersteuning de school kan geven. Ondersteuning wordt verdeeld in basisondersteuning en extra ondersteuning. In het schoolondersteuningsprofiel (SOP) staat welke basisondersteuning en welke extra ondersteuning de school geeft. Je vindt het schoolondersteuningsprofiel in de schoolgids of apart op de website van de school. Kun je het schoolondersteuningsprofiel niet vinden? Vraag er dan om bij de school. Lees meer over basisondersteuning en extra ondersteuning bij de vragen: ‘Wat is basisondersteuning?’ en ‘Wat is extra ondersteuning?’.

Is een diagnose nodig voor (extra) hulp?
Het is niet nodig om een diagnose zoals ADHD of autisme te hebben, voordat de school extra hulp kan geven. Maar een diagnose kan de school soms wel helpen om te weten welke hulp je kind nodig heeft. Denk er goed over na of je je kind wil laten onderzoeken en door wie. Een diagnose zoals dyslexie is soms wel nodig om specifieke hulpmiddelen te mogen gebruiken en bijvoorbeeld extra tijd te krijgen bij toetsen.

Wat is basisondersteuning?
Een school moet een kind hulp kunnen geven bij problemen die regelmatig voorkomen. Zoals leesproblemen en rekenproblemen. Dat noem je basisondersteuning. Sommige scholen specialiseren zich in een bepaald soort hulp. In het schoolondersteuningsprofiel (SOP) staat welke basisondersteuning en welke extra ondersteuning de school geeft en ook hoe zij dat doen. Lees meer over het schoolondersteuningsprofiel en extra ondersteuning bij de vragen: ‘Wat is extra ondersteuning?’ en ‘Wat is een schoolondersteuningsprofiel?’.

Mijn kind heeft basisondersteuning nodig. Hoe werkt dat?
Als jouw kind basisondersteuning nodig heeft, dan wordt dat opgeschreven in een leerlingdossier. Daarin staat wat voor basisondersteuning jouw kind krijgt. Hoe vaak jouw kind deze hulp krijgt en hoe het gaat. Bijvoorbeeld of je kind wel of niet vooruitgaat. En of extra oefenwerk lastig is voor je kind of dat het juist goed lukt. Als ouder mag je altijd meepraten over de basisondersteuning. Het is belangrijk dat ouders en de school goed samenwerken.

Maak afspraken over hoe jullie elkaar laten weten hoe het gaat. Vraag om meer informatie als je vragen hebt. En vertel ook hoe jij ziet dat het thuis met jouw kind gaat. Vertelt jouw kind bijvoorbeeld thuis trots over de extra hulp en hoe het gaat? Of geeft je kind juist aan de extra hulp lastig te vinden? Of misschien merk je dat je kind piekert en zich wat onzeker voelt. Je kunt dit met je kind bespreken. Bespreek samen met school wat de beste hulp is voor jouw kind. Maak afspraken over wanneer jullie weer overleggen. En bespreek dan of de basisondersteuning van de school jouw kind helpt of er misschien toch andere hulp nodig is. Misschien kan de ondersteuning op een bepaald moment wel worden gestopt, omdat het niet meer nodig is.

Wat is hulp/ondersteuning (SOT/HIA)
Misschien heeft je kind meer hulp nodig dan de basisondersteuning. Dan kan je kind extra ondersteuning krijgen. In het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband (SWV) staan de afspraken over basisondersteuning en extra ondersteuning in jouw regio. Elk samenwerkingsverband regelt dat anders. In het Westland krijgen scholen een vast bedrag voor de basis- en extra ondersteuning. De scholen bepalen zelf hoe ze dit inzetten. Denk aan hulp bij rekenen, lezen, concentratie, de inzet van onderwijsassistentie, of het doen van een intelligentieonderzoek.

Ondersteuning op school: drie vormen

Binnen SPOW (Samenwerkingsverband Primair Onderwijs Westland) zijn er drie vormen van ondersteuning. Deze helpen scholen om ieder kind zo goed mogelijk te begeleiden.

1. Basisondersteuning
Elke school helpt leerlingen die tijdelijk of een beetje extra hulp nodig hebben. Hiervoor zijn binnen SPOW afspraken gemaakt. Deze hulp hoort bij het gewone aanbod van de school. Bijvoorbeeld extra uitleg of extra oefenen.

2. Extra ondersteuning
Soms heeft een leerling meer hulp nodig dan de school in de basisondersteuning kan bieden. De school maakt dan samen met ouders een ontwikkelingsperspectiefplan (OPP). In dit plan staat welke hulp een leerling krijgt, en welke doelen er zijn.
De school betaalt deze hulp uit een speciaal budget van SPOW. Soms krijgt een leerling extra hulp buiten de school om, via een bovenschoolse voorziening.

3. Gespecialiseerde ondersteuning
Als een leerling intensieve hulp nodig heeft, kan speciaal (basis)onderwijs beter passen. Dit gebeurt op een SBO- of SO-school. Hiervoor is een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) nodig. SPOW geeft deze verklaring af, samen met school en ouders.

Overleggen: SOT en HIA

Schoolondersteuningsteam (SOT)
Als een leerling meer hulp nodig heeft, organiseert de school een overleg: het SOT. Hierbij zitten aan tafel:

  • De intern begeleider van de school,
  • De ouders,
  • Een medewerker van SPOW,
  • En iemand van het lokale jeugdteam.

Samen kijken ze wat het kind nodig heeft en wie wat gaat doen.

Handelingsgericht Integraal Arrangeren (HIA)
Is de situatie ingewikkelder? Dan volgt een HIA-overleg. Dit overleg wordt geleid door een ondersteuningsadviseur van SPOW. Ouders, school en andere deskundigen zoeken samen naar een passende oplossing.

Een HIA kan leiden tot:

  • Meer of andere hulp op school;
  • Een aanvraag voor speciaal onderwijs (TLV);
  • Of een terugkeer naar de gewone ondersteuning.

Mijn kind heeft extra hulp/ondersteuning nodig. Hoe werkt dat?
Als jouw kind extra ondersteuning nodig heeft, moet de school een plan maken met doelen. Dit plan noem je het ontwikkelingsperspectief (OPP) of Groeidocument (GD). Lees hierover meer onder de vraag: ‘Wat is een ontwikkelingsperspectief (OPP)?’ bij ‘Passend onderwijs en Samenwerkingsverband’.

Het is belangrijk dat ouders en de school goed samenwerken. Vraag om meer informatie als je vragen hebt. En vertel ook hoe jij ziet dat het met jouw kind gaat. Soms worden er in gesprekken woorden gebruikt die voor jou nieuw zijn. Vraag gerust om uitleg als je niet weet wat een woord betekent. Zo kun je samen bespreken wat de beste hulp is voor jouw kind. Spreek af wanneer jullie weer overleggen. Je bespreekt dan bijvoorbeeld of de extra ondersteuning jouw kind helpt. En of er misschien toch andere hulp nodig is. Of misschien kan de ondersteuning wel worden gestopt.

Hoe praat ik met school over extra hulp?
Wanneer de school denkt dat jouw kind extra hulp nodig heeft, zijn er gesprekken met jou als ouder. Die gesprekken zijn met mensen van de school zoals de intern begeleider (IB’er) of de leerkracht en met andere deskundigen. Bijvoorbeeld een psycholoog, een jeugdarts of logopedist. Die gesprekken noem je vaak MDO, dat is de afkorting voor een multidisciplinair overleg. In het Westland heten deze overleggen SOT (Schoolondersteuningsteam). Bij deze gesprekken zitten altijd ouder(s)/verzorger(s), IB’er, leerkracht, de schoolcontactpersoon vanuit het Sociaal Kern Team en vanuit het Samenwerkingsverband Westland.

Als ouder ben je dus altijd bij een SOT. Het is belangrijk dat je meepraat over het plan voor de extra ondersteuning voor jouw kind. Jij kent je eigen kind het allerbeste en kunt vertellen hoe het thuis met jouw kind gaat. Samen praten jullie over de oplossing die het beste bij jouw kind past. Misschien is het goed als je kind zelf ook bij (een deel van) het overleg is. Je mag ook zelf iemand meenemen naar het overleg om jou te ondersteunen. Vertel dat van tevoren aan de school. School vraagt altijd toestemming aan jou als ouder om informatie te mogen delen met de mensen, die bij het SOT aanwezig zijn.

Soms is extra onderzoek door iemand buiten de school nodig om te bekijken welke extra hulp je kind nodig heeft. Dit kan bijvoorbeeld onderzoek zijn door een psycholoog of logopedist. Ook dat wordt vaak besproken in een SOT. Voor extra onderzoek moeten ouders altijd eerst toestemming geven. Ook hierover kun je eerst vragen stellen. Waarom de school het onderzoek nodig vindt bijvoorbeeld. Wie het onderzoek gaat doen, waar en wanneer. Als ouder krijg jij als eerste het verslag te lezen. Jij besluit of de school het ook mag lezen. Lees hierover meer bij ‘Informatie delen met school’.

Hoe het gaat met de extra hulp, houdt de school bij in het dossier van jouw kind. Minstens één keer per jaar bespreekt de school met jou het ontwikkelingsperspectief of Groeidocument dat de school heeft gemaakt voor jouw kind. Er wordt dan ook besproken of de school nog steeds hetzelfde denkt over hoe jouw kind zich zal ontwikkelen op school. En of de hulp die jouw kind krijgt nog steeds op dezelfde manier nodig is. Het ontwikkelingsperspectief kan na zo’n gesprek met jou worden aangepast.

Wie houdt zich op school bezig met extra hulp en passend onderwijs?
Eigenlijk iedereen. Vooral de leerkracht is belangrijk. Niet alleen omdat de leerkracht zelf hulp geeft aan leerlingen, maar ook omdat de leerkracht het snelst ziet of een kind hulp nodig heeft. En als het nodig is, schakelt de leerkracht de intern begeleider (IB’er) in. De intern begeleider zorgt er op school voor dat kinderen de hulp krijgen die zij nodig hebben. De intern begeleider helpt de leerkracht en andere ondersteuners (zoals een remedial teacher (RT-er)) hierbij. En maakt samen met jou als ouder een plan waarin staat wat er nodig is. Welke hulp jouw kind krijgt, en hoe vaak. En wanneer en hoe wordt gekeken of de hulp jouw kind helpt. De intern begeleider regelt dat de hulp er komt en overlegt soms over jouw kind met de directeur van school of met de schoolcontactpersoon van het samenwerkingsverband. Lees hierover meer bij ‘Passend onderwijs en Samenwerkingsverband’.

Wat als het niet lukt om de hulp voor mijn kind te organiseren?
Soms lukt het de school niet om de extra hulp die jouw kind nodig heeft te geven. Soms noemt de school zichzelf dan handelingsverlegen. Lees hierover meer bij de vraag ‘Wat is handelingsverlegen?’ hieronder. Vaak komen er dan gesprekken over hoe het verder moet. Misschien kan je kind tijdelijk niet (elke dag) naar school. Het is goed te weten dat je kind dan nog steeds recht heeft op onderwijs. De zorgplicht van de school betekent dat de school voor onderwijs moet zorgen, totdat er een andere school is gevonden die beter bij jouw kind past. De school mag jouw kind niet uitschrijven totdat er een andere school is waar je jouw kind hebt ingeschreven. Een school kan niet zeggen dat ze handelingsverlegen zijn als er nog geen plan is gemaakt voor jouw kind: een ontwikkelingsperspectief (OPP) of Groeidocument (GD). Hier kun je als ouder altijd om vragen.

Misschien is er een andere school die beter bij jouw kind past. Die de hulp die jouw kind nodig heeft wél kan geven. Dat kan een andere basisschool zijn, maar ook een school voor speciaal onderwijs (so) of speciaal basisonderwijs (sbo). Dat jouw kind beter geholpen kan worden op een andere school, moet duidelijk worden uit het ontwikkelingsperspectief. Voor plaatsing op een school voor speciaal (basis) onderwijs moet een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) worden aangevraagd bij het samenwerkingsverband. Als school en ouders het niet eens zijn over het ontwikkelingsperspectief of het aanvragen van een TLV en dit leidt tot een conflict, dan kunnen ouders een onderwijsconsulent inschakelen om te helpen. Lees hierover meer bij ‘Speciaal (Basis) Onderwijs’ en ‘Samenwerken met school’.

Wat betekent handelingsverlegen?
Soms lukt het de school niet om jouw kind genoeg goede hulp te bieden. Dit kan op leergebied zijn, maar ook op gedrag. Hierdoor kan jouw kind zich niet goed genoeg ontwikkelen. Dat noemt de school handelingsverlegen zijn.

Wat als mijn kind tijdelijk niet (elke dag) naar school kan?
Soms lukt het een school niet om passend onderwijs voor je kind te organiseren. Dan kan de school jouw kind niet de extra hulp geven die het nodig heeft. Dan is de school handelingsverlegen. Lees hierboven meer bij de vraag ‘Wat betekent handelingsverlegen?’.

Soms zegt de school dan dat je kind niet meer kan komen. Of zie je zelf dat het jouw kind (even) niet lukt om naar school te gaan. Het is goed te weten dat de school dan nog steeds zorgplicht heeft. Jouw kind moet zich kunnen blijven ontwikkelen. Je kunt dan, samen met de school, op zoek naar andere mogelijkheden. Soms lukt het niet meer goed om daar met de school over te praten, dan kun je bijvoorbeeld een onderwijsconsulent inschakelen. Lees meer bij ‘Samenwerken met school’.

(klik op afbeelding om deze te vergroten)